| KHOA HỌC THẾ KỶ 21 | viện lịch sử dòng họ | CLB gia phả học TPHCM | TTNCVTH gia phả | PHOTOHOUSE | KHTK21 |
| phòng chẩn trị TXNU | Lê Thống Nhứt TBĐB | QCDL | HKH lịch sử |
CÓ 3 NỀN VĂN HOÁ LỚN HIỆN NAY
TỰA VÀO 3 MỆNH ĐỀ LỚN SAU
1-NỀN VĂN HOÁ “KINH THÁNH” MỌI MUÔN VẬT
ĐỀU DO THƯỢNG ĐẾ TRỜI ĐẤT SINH RA
2- NỀN VĂN HOÁ “KINH DỊCH” TẤT CẢ MỌI THỨ
ĐỀU DO ÂM DƯƠNG MÀ HÌNH THÀNH
3- NỀN VĂN HOÁ “DARWIN . MARK . LENIN” TẤT CẢ
MỌI THỨ,MỌI SỰ VIỆC PHẢI CÓ THỜI GIAN TIẾN
HOÁ MÀ HÌNH THÀNH
CHI HOÄI
KHOA HOÏC LÒCH SÖÛ GIA PHAÛ - HOÀI KYÙ
THAØNH PHOÁ HOÀ CHÍ MINH
GIA PHAÛ
HOÏ BUØI
AÁP TIEÀN LAÂN, XAÕ BAØ ÑIEÅM,
HUYEÄN HOÙC MOÂN, TP. HOÀ CHÍ MINH
AÁT DAÄU - 2005
Lôøi noùi ñaàu
Doøng hoï Buøi soáng lao ñoäng, chieán ñaáu qua hai cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp vaø choáng Myõ treân vuøng ñaát coù truyeàn thoáng ñaáu tranh choáng aùp böùc vaø choáng ngoaïi xaâm maïnh meõ. Ñoù laø xaõ Baø Ñieåm anh huøng cuûa huyeän Hoùc Moân.
Qua hai cuoäc khaùng chieán dai daúng vaø aùc lieät ñoù, moät soá con chaùu trong doøng hoï Buøi phaûi laên xaû, tröïc dieän vôùi keû thuø taïi choã cuõng nhö ôû caùc chieán tröôøng. Ña soá vöøa lao ñoäng vöøa chieán ñaáu, moät soá ít xa lìa toå quaùn ñeå lo vieäc möu sinh. Ngöôøi trong thaân toäc chòu caûnh chia ly phaân taùn do vaäy daãu ngöôøi thaân maø vaãn khoâng bieát nhau heát, laø phoå bieán. Nguoàn goác, coâng lao cuûa toå tieân hoï Buøi, con chaùu chæ bieát qua ngoân truyeàn cuûa caùc baäc cao nieân trong hoï toäc. Ngaøy nay hoøa bình ñaõ laäp laïi hôn moät phaàn tö theá kyû, caùc baäc laõo thaønh trong hoï laàn löôït qua ñôøi. Moãi khi nhôù ñeán caâu “Caây coù coäi, nöôùc coù nguoàn” maø oâng baø ta thöôøng noùi ñeå nhaéc ta phaûi tìm veà coäi nguoàn, laøm toâi theâm chaïnh loøng.
Cuøng vôùi vieäc laäp töø ñöôøng vaø vieäc toân taïo moà maû, vieäc laäp gia phaû cuõng laø moät vieäc laøm nhaèm tri aân toå tieân, vì qua gia phaû, chaúng nhöõng con chaùu bieát ñöôïc nguoàn goác cuûa doøng hoï mình, coâng lao gaày döïng söï nghieäp cuûa toå tieân maø coøn bieát ñöôïc danh taùnh, thöù theá, ngaøy thaùng naêm sinh, naêm maát, moà maû ñeå con chaùu gioã chaïp cho ñuùng ngaøy.
Hoï Buøi ôû Baø Ñieåm xöa nay khoâng coù gia phaû. Neáu khoâng kòp laøm gia phaû cho doøng hoï thì mai sau con chaùu ta lôùn leân khoâng bieát baø con, khoâng bieát truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa toå tieân ñeå phaùt huy, khoâng bieát haønh traïng vaø söï truyeàn töû löu toân cuûa hoï toäc. Do vaäy vieäc laäp gia phaû hoï Buøi ta laø raát caàn thieát vaø cuõng ñeå kính daâng leân toå tieân nhö moät vieäc laøm baùo hieáu ñoàng thôøi qua gia phaû naày con chaùu trong hoï hieåu bieát nhau hôn, ñoaøn keát nhau, giuùp nhau trong cuoäc soáng vaø cuøng nhau tieán boä.
Daãu coù nhieàu coá gaéng song khoâng traùnh khoûi thieáu soùt. Mong baø con boå sung ñeå gia phaû ñöôïc hoaøn chænh.
|
Phaû kyù
Ngöôøi Vieät Nam voán troïng leã nghóa, chaêm lo ñaïo hieáu, luoân luoân muoán tìm veà coäi nguoàn cuûa doøng hoï ñeå bieát coâng lao cuûa toå tieân mình vaø truyeàn thoáng toát ñeïp cuûa doøng hoï mình cho con chaùu noi theo ñoàng thôøi cuõng ñeå bieát ngaøy thaùng gioã chaïp cuûa toå tieân cho con chaùu thöïc hieän ñaïo hieáu. Ñoù cuõng laø nhöõng ñieàu maø con chaùu hoï Buøi ôû Hoùc Moân ñaõ töøng aáp uû, nay môùi coù dòp thöïc hieän ñöôïc qua vieäc laäp gia phaû cho doøng hoï mình.
Hoï Buøi laø moät hoï lôùn nhöng khoâng coù phaû goác ñeå laøm cô sôû noái tieáp cho boä gia phaû naøy. Do vaäy, ta phaûi nhôø vaøo kyù öùc cuûa con chaùu hoï Buøi ôû Baø Ñieåm, gia phaû Phan Coâng Hôùn (cuõng ôû Baø Ñieåm), vaø tö lieäu lòch söû, moà maû, bia kyù coøn giöõ laïi veát tích ñeå döïng boä gia phaû naøy.
I. NGUOÀN GOÁC HOÏ BUØI
Con chaùu hoï Buøi ôû Baø Ñieåm hieän nay khoâng ai bieát oâng Toå mình hoï teân gì, sinh vaø maát naêm naøo, chæ bieát vaøo ñaàu theá kyû XIX khi ñaát Nam Boä thuoäc nhaø Nguyeãn, coù moät phaùi boä quan laïi do trieàu ñình phaùi ñi vaøo kinh lyù vuøng ñaát Ñoàng Nai – Gia Ñònh, coù moät vò quan hoï Buøi khoâng roõ teân, thaáy baø Phan Thò Duyeân, em thöù taùm cuûa oâng Phan Coâng Hôùn coù nhan saéc neân xin cöôùi laøm vôï. Ít laâu sau khi coâng vieäc kinh lyù xong, oâng cuøng phaùi ñoaøn trôû veà kinh (Hueá) oâng toå chöùc röôùc baø veà queâ oâng cuøng chung soáng. Neáu caên cöù gia phaû oâng Phan Coâng Hôùn thì oâng Hôùn sinh naêm 1829 (vì gia phaû oâng Phan Coâng Hôùn ghi tuoåi oâng baèng tuoåi oâng Phan Coâng Hôùn).
Nhö vaäy oâng ñöôïc sinh khoaûng naêm 1829 thuoäc trieàu ñaïi Minh Maïng. Hai oâng baø sinh ñöôïc 5 ngöôøi, taát caû ñeàu laø con trai.
Veà sau oâng bò gian thaàn haûm haïi, vua nghe lôøi saøm taáu, oâng bò xöû töû, gia ñình choân oâng ôû ñaát thaàn kinh. Sau ñoù (khoâng roõ naêm naøo, trieàu ñaïi vua naøo thôøi Nguyeãn xeùt laïi cho oâng), oâng ñöôïc phuïc chöùc vaø cho laäp ñeàn thôø ôû Hueá. Hieän nay con chaùu oâng ôû Baø Ñieåm cuõng khoâng bieát roõ nguyeân quaùn oâng toå mình ôû ñaâu chæ bieát ôû mieàn Trung. Ngaøy gioã cuûa oâng laø ngaøy naøo, con chaùu cuõng khoâng ñöôïc nghe caùc ngöôøi lôùn noùi ñeán.
Coøn veà baø toå, teân baø laø Phan Thò Duyeân, sinh naêm Taân Maõo 1831, laø em gaùi thöù taùm vaø cuõng laø em uùt cuûa oâng Phan Coâng Hôùn, queâ ôû Baø Ñieåm (Hoùc Moân) soáng trong moät gia ñình Nho giaùo, coù uy tín ôû ñòa phöông, baø laïi coù nhan saéc, thuôû nhoû ôû vôùi cha meï khoâng roõ baø laøm ngheà gì hoïc haønh ra sao chæ bieát khi ñöôïc oâng quan hoï Buøi cöôùi roài baø theo oâng veà Hueá sinh soáng.
Khi oâng maát, baø buoàn raàu vaø xin veà queâ mình laø xaõ Baø Ñieåm, huyeän Hoùc Moân, tænh Gia Ñònh. Baø ñem theo hai con trai nhoû laø Buøi Vaên Hy vaø Buøi Vaên Dieän, coøn 3 con trai lôùn thì ôû laïi queâ oâng.
Ñöa baø veà Nam Boä, coù hai ngöôøi haàu ñi theo. Hai oâng naày cuøng soáng ôû queâ baø, haàu baø cho ñeán cuoái ñôøi, khi cheát hai oâng cuõng ñöôïc choân ôû Dinh OÂng nhöng taän haøng raøo beân ngoaøi dinh. Veà sau daân laán ñaát caát nhaø, hieän nay khoâng coøn thaáy moä hai oâng nöõa.
Baø veà aáp Tieàn Laân (xaõ Baø Ñieåm) vôùi doøng hoï vaø sinh soáng baèng tieàn cuûa oâng ñeå laïi, hai con trai veà queâ ít laâu thì ngöôøi trai uùt laø Buøi Vaên Dieän cheát (luùc 4 tuoåi) moä sau Dinh OÂng Phan Coâng Hôùn. Hieän nay moä oâng vaãn coøn baèng ñaù xanh, bia baèng chöõ nho ñaõ moøn chöõ, khoâng ñoïc ñöôïc, moä vaãn ñöôïc con chaùu hoï Buøi haèng naêm thaêm vieáng vaø daãy maû.
Baø toå nuoâi daïy ñöùa con trai duy nhaát coøn laïi theo mình laø OÂng Buøi Vaên Hy, baø soáng sung tuùc ñeán cuoái ñôøi. Baø maát naêm 1902 (Nhaâm Daàn), nhaèm ngaøy 16/8 aâm lòch, moä baø sau Dinh OÂng Phan Coâng Hôùn. Con trai baø laø Buøi Vaên Hy cuùng gioã vaø laäp moä. Sau khi oâng Hy maát gioã baø ñöôïc chaùu noäi laø Buøi Vaên Nhöôïng lo. Hieän nay gioã baø ñöôïc chaùu ñôøi 4 laø Buøi Thò Xuaân cuøng vôùi baø Buøi Thò Vaân (chaùu ñôøi 5) vaãn gioã haèng naêm. Haèng naêm, ñeán ngaøy 25/12 aâm lòch, con chaùu hoï Buøi ñeán daãy maõ toå tieân sau Dinh OÂng.
Veà caùc con cuûa oâng baø toå:
OÂng, baø coù 5 con trai, maát moät con trai uùt, coøn ba con trai lôùn ôû queâ oâng. Hieän nay con chaùu hoï Buøi ôû Baø Ñieåm khoâng ai bieát roõ tin töùc veà ba ngöôøi con naøy. Nhö vaäy oâng Buøi Vaên Hy laø con trai duy nhaát cuûa hoï Buøi vaø hoï Phan ôû Baø Ñieåm, laø nguoàn goác phaùt tích cuûa hoï Buøi ôû aáp Tieàn Laân xaõ Baø Ñieåm. OÂng Hy laäp gia ñình vôùi baø Voõ Thò Phieán laäp ra 1 chi duy nhaát (ñôøi 2). OÂng Hy vaø Baø Phieán coù 10 ngöôøi con caû trai laãn gaùi, cheát nhoû heát 3, coøn laïi 7 ngöôøi: 3 ngöôøi con gaùi vaø 4 ngöôøi con trai cuûa oâng, baø laø:
- Thöù hai : Buøi Vaên Nhöôïng.
- Thöù ba : Cheát nhoû.
- Thöù tö : Cheát nhoû.
- Thöù naêm : Buøi Thò Cuùt.
- Thöù saùu : Cheát nhoû.
- Thöù baûy : Buøi Thò Keùt
- Thöù 8 : Buøi Vaên Tî
- Thöù 9 : Buøi Thò Veït
- Thöù 10 : Buøi Vaên Daäu
- Thöù 11 : Buøi Vaên Bích
Boán ngöôøi con trai laäp gia ñình, taïo ra haäu dueä ñoâng ñuùc truyeàn noái ñeán nay laø ñôøi thöù 7.
v Ngöôøi con trai thöù hai laø oâng Buøi Vaên Nhöôïng, laáy vôï ngöôøi cuøng laøng, coù 7 ngöôøi con, cheát nhoû moät ngöôøi, coøn laïi 5 ngöôøi trai vaø moät ngöôøi gaùi, taïo ra haäu dueä ñôøi thöù ba töø ñoù tieáp noái cho ñeán nay laø ñôøi thöù baûy: OÂng laø cha cuûa oâng Buøi Vaên Thuû vaø Buøi Vaên Ngöõ laø hai xöù uûy vieân Nam Kyø vaøo thôøi kyø 1936 – 1940.
v Ngöôøi con trai thöù taùm laø oâng Buøi Vaên Tî, oâng coù hai ñôøi vôï. Ñôøi thöù nhöùt coù ñöôïc hai con trai. Do khoâng hôïp vôùi choàng neân baø veà ôû vôùi cha ruoät, oâng Tî laáy baø thöù hai coù moät con trai vaø moät con gaùi nhöng doøng hoï Buøi hieän nay khoâng bieát gì veà tin töùc 2 ngöôøi con naøy. Sau ñoù oâng Tî ôû laïi vôùi baø vôï thöù nhaát. Hai ngöôøi con trai ñôøi thöù nhaát cuûa oâng laäp gia ñình taïo ra haäu dueä ñôøi ba, ñeán nay cuõng ñeán ñôøi thöù 7. OÂng Tî laø thaày thuoác Nam, con chaùu oâng gioûi kinh doanh, tham gia caùch maïng. Ñöùa chaùu gaùi ñôøi thöù naêm cuûa oâng laø vôï cuûa thieáu töôùng Voõ Vaên Thôøi.
v Ngöôøi con trai thöù möôøi laø oâng Buøi Vaên Daäu, oâng laäp gia ñình, khoâng coù con trai, haäu dueä mang hoï khaùc.
v Ngöôøi con trai thöù möôøi moät laø oâng Buøi Vaên Bích laäp gia ñình nhöng khoâng coù con trai, xin con cuûa ngöôøi chò thöù chín laø baø Buøi Thò Veït con laø Buøi Vaên Tieâu laøm con nuoâi. OÂng coi chaùu nhö con ñeû cuûa mình. OÂng Tieâu laäp gia ñình truyeàn noái chi oâng Bích ñeán nay laø ñôøi thöù baûy. OÂng ôû taïi ñaát cuûa baø Toå laø aáp Tieàn Laân, xaõ Baø Ñieåm, huyeän Hoùc Moân, tænh Gia Ñònh. Caû gia ñình oâng Bích heát loøng uûng hoä caùch maïng.
Ba ngöôøi con gaùi cuûa oâng Hy ñeàu laäp gia ñình
v Ngöôøi con gaùi thöù naêm laø baø Buøi Thò Cuùt coù choàng veà Taân Sôn Nhì, tieáp tuïc ngheà buoân baùn traàu cau, quaûn lyù ruoäng ñaát phía choàng, haäu dueä cuûa baø mang hoï Trieäu.
v Ngöôøi con gaùi thöù baûy laø baø Buøi Thò Keùt, coù choàng veà Ñoâng Thaïnh coù loø ñöôøng lôùn, cuoäc soáng cuûa oâng baø raát sung tuùc nhöng uûng hoä caùch maïng heát loøng. Haäu dueä cuûa baø chuyeån sang hoï Ñaëng.
v Ngöôøi con gaùi thöù chín laø baø Buøi Thò Veït coù choàng veà Tham Löông nhöng khoâng hôïp vôùi choàng neân trôû veà ôû nhaø em trai uùt laø oâng Buøi Vaên Bích khi ñang mang thai. Sau khi sinh con trai, laáy hoï meï ñaët teân con laø Buøi Vaên Tieâu, cho oâng Bích vì oâng Bích khoâng coù con trai. OÂng Buøi Vaên Bích noái doõi hoï Buøi cho ñeán nay laø ñôøi thöù baûy. Baø Veït cuøng caû gia ñình oâng Bích uûng hoä caùch maïng heát loøng.
Nhö vaäy hoï Buøi laø moät hoï toäc lôùn, soáng chuû yeáu ôû Baø Ñieåm (Hoùc Moân), moät soá ít con chaùu hoï Buøi ôû Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Khi hoøa bình laäp laïi, haäu dueä hoï Buøi ñaõ ñi khaùng chieán nay trôû veà queâ höông phaán ñaáu hoïc taäp, lao ñoäng ñeå sinh soáng vaø goùp phaàn xaây döïng queâ höông.
II. ÑÒA DANH BAØ ÑIEÅM, TOÅ QUAÙN HOÏ BUØI
Qua khaûo saùt doøng hoï Buøi, ñöôïc bieát toå quaùn hoï Buøi ôû aáp Tieàn Laân, xaõ Taân Thôùi Nhaát, tænh Gia Ñònh naøy laø aáp Tieàn Laân, xaõ Baø Ñieåm, huyeän Hoùc Moân thuoäc Thaønh phoá Hoà Chí Minh. Xaõ Baø Ñieåm laø moät trong 18 thoân vöôøn traàu ñöôïc hình thaønh cuøng vôùi söï hình thaønh cuûa vuøng ñaát Hoùc Moân caùch nay 300 naêm, naèm caëp Quoác loä 22, caùch Thaønh phoá Hoà Chí Minh khoaûng 15km. Vaøo theá kyû thöù XVII vuøng naày coøn laø röøng raäm, nhieàu thuù döõ, ñaëc bieät laø coïp döõ. Nhaân gian coù caâu “Döõ nhö coïp vöôøn traàu”. Cö daân phaàn lôùn laø noâng daân vaø nhaân daân lao ñoäng, khoâng chòu noåi chieán tranh Trònh – Nguyeãn hoaëc vì ngheøo ñoùi cô cöïc phaûi töø boû queâ höông mieàn Baéc, mieàn Trung ñeå vaøo Nam taïo döïng cuoäc soáng môùi, töï do hôn. Buoåi ñaàu hoï phaûi lao ñoäng gian khoå, ñaáu tranh choáng thieân nhieân khaéc nghieät vaø thuù döõ ñeå troàng luùa, troàng hoa maøu roài troàng caây aên quaû ñaëc bieät laø troàng traàu cau. Xöa kia coù baø giaø ñeán môû quaùn nöôùc ñaàu tieân ôû thoân Taân Thôùi Nhaát neân goïi nôi ñaây laø Baø Ñieåm. Traàu cau Baø Ñieåm ngon nhaát nöôùc.
Theo ñòa baï Minh Maïng thì naêm 1936, xaõ Taân Thôùi Nhaát thuoäc Toång Döông Hoøa Thöôïng, huyeän Bình Döông, Phuû Taân Bình. Naêm 1967 thì vuøng naày thuoäc Toång Bình Thaïnh Haï, huyeän Bình Long, tænh Gia Ñònh. Töø naêm 1970 ñeán nay Taân Thôùi Nhaát thuoäc huyeän Hoùc Moân. Hieän nay Taân Thôùi Nhaát ñöôïc taùch ra laøm 2 xaõ Baø Ñieåm vaø Phuôøng Taân Thôùi Nhaát (Thuaän Kieàu) thuoäc Quaän 12.
Xaõ Baø Ñieãm coù vò trí nhö sau:
- Phía Baéc giaùp xaõ Taân Xuaân, huyeän Hoùc Moân.
- Phía Nam giaùp xaõ Bình Höng Hoøa, Vónh Loäc, huyeän Bình Chaùnh.
- Phía Ñoâng giaùp Phöôøng Thaân Thôùi Nhaát, Quaän 12.
- Phía Taây giaùp xaõ Xuaân Thôùi Thöôïng (Hoùc Moân).
Toaøn xaõ giaùp caùc aáp: Trung Laân, Tieàn Laân, Haäu Laân, Ñoâng Laân, Nam Laân, Taây Baéc. Veà sau Haäu Laân ñöôïc taùch ra laøm 2 aáp laø Haäu Laân vaø Höng Laân.
Toå quaùn hoï Buøi ôû aáp Tieàn Laân. AÁp naøy coù vò trí nhö sau:
- Tieàn Laân naèm doïc tænh loä 14 (nay laø ñaïi loä Phan Coâng Hôùn) keùo daøi töø Taây Laân xaõ Baø Ñieåm ñeán xaõ Xuaân Thôùi Thöôïng.
- Phía Ñoâng giaùp Nam Laân.
- Phía Taây giaùp Bình Chaùnh, Vónh Loäc vaø Taân Hoøa.
- Phía Nam Giaùp Bình Höng Hoøa.
- Phía Taây giaùp Taây Laân.
Hieän nay aáp coù dieän tích laø 10ha, daân soá ñoä 5.000 ngöôøi. Toå quaùn hoï Buøi ôû Tieàn Laân nhaø soá 42/1 hieän nay chaùu ñôøi thöù naêm laø Buøi Vaên Quaân vaø Buøi Vaên Boä ôû.
III. LÒCH SÖÛ ÑAÁU TRANH CUÛA NHAÂN DAÂN BAØ ÑIEÅM VAØ SÖÏ ÑOÙNG GOÙP CUÛA DOØNG HOÏ BUØI QUA HAI CUOÄC KHAÙNG CHIEÁN CHOÁNG PHAÙP VAØ CHOÁNG MYÕ
1. Lòch söû ñaáu tranh cuûa nhaân daân Baø Ñieåm:
Nhaân daân Baø Ñieåm voán giaøu loøng yeâu nöôùc coù truyeàn thoáng ñaáu tranh choáng aùp böùc vaø choáng ngoaïi xaâm maïnh meõ töø tröôùc khi chöa coù Ñaûng . Töø khi thöïc daân Phaùp ñaët goùt giaøy xaâm löôïc nöôùc ta vaø ñeán naêm 1859 thì chuùng keùo quaân vaøo ñaùnh thaønh Gia Ñònh, nhaân daân Taân Thôùi Nhöùt ñaõ duõng caûm vuøng leân cuøng haøng nguõ vôùi nghóa quaân Nguyeãn Tri Phöông vaø sau ñoù ñöùng döôùi ngoïn côø khôûi nghóa cuûa caùc nghóa só yeâu nöôùc nhö Tröông Ñònh ñeå ñaùnh thöïc daân Phaùp. Cuõng töø Baø Ñieåm, Nguyeãn AÛnh Thuû ñaùnh ñoàn Thuaän Kieàu (1871). Naêm 1882 Phan Coâng Hôùn cuøng Nguyeãn Vaên Quaù chæ huy nghóa quaân ñoát phuû ñöôøng Hoùc Moân, gieát teân Traàn Töû Ca gian aùc, roài phong traøo Thieân Ñòa Hoäi cuûa Phan Xích Long, Hoäi kín cuûa Nguyeãn An Ninh ñaõ thu huùt ñoâng ñaûo thanh nieân yeâu nöôùc tham gia. Töø khi coù Ñaûng nhaân daân Baø Ñieåm sôùm giaùc ngoä caùch maïng vaø nhanh choùng ñi theo Ñaûng. Ngay töø thaùng 5/1930, Chi boä Ñaûng ñaàu tieân ñöôïc thaønh laäp laõnh ñaïo quaàn chuùng nhaân daân bieåu tình choáng söu cao thueá naëng vaø choáng aùp böùc boùc loät. Nhieàu cuoäc ñaáu tranh noå ra ñaëc bieät laø tieáng moû Ñoâng Laân ñaõ thuùc giuïc ñoâng ñaûo ñoàng baøo tröông côø ñoû buùa lieàm tuaàn haønh ñeán thò traán Hoùc Moân vaøo ngaøy 4 thaùng 6 naêm 1930 ñaõ laøm cho giaëc phaûi khieáp sôï. Cô sôû caùch maïng ñaõ phaùt trieån vöõng chaéc ôû Baø Ñieåm vaø Baø Ñieåm ñaõ vinh döï ñöôïc Trung öông Ñaûng choïn laøm caên cöù truù ñoùng ñeå chæ ñaïo phong traøo caùch maïng caû nöôùc trong thôøi töø naêm 1936 ñeán naêm 1939. Chính treân ñòa baøn xaõ Baø Ñieåm ñaõ dieãn ra caùc hoäi nghò laàn thöù 2 ñeán laàn thöù 6, Baø Ñieåm coøn laø queâ höông cuûa Nam Kyø khôûi nghóa vaø ñaõ coù 4 xöù uûy vieân Nam Kyø laø nhöõng ngöôøi ñaõ sinh ra vaø lôùn leân treân maûnh ñaát naày, ñaõ duõng caûm hy sinh trong thôøi kyø khaùng Phaùp. Giaëc ñaõ söû duïng nhieàu ñoàn boùt ñöa nhieàu teân khaùt maùu ñeán ñeå ñaøn aùp caùc phong traøo caùch maïng nhöng chuùng vaãn khoâng tieâu dieät ñöôïc yù chí quaät cöôøng cuûa nhaân daân Baø Ñieåm.
Ñeán thôøi kyø choáng Myõ, giaëc ra söùc kìm keïp khuûng boá tinh thaàn nhaân daân Baø Ñieåm baèng nhöõng thuû ñoaïn thaâm ñoäc nhöng nhaân daân Baø Ñieåm vaãn moät loøng theo Ñaûng, lieân tuïc kieân trì ñaáu tranh baèng nhöõng hình thöùc saùng taïo, möu trí ñeå ñeán thaéng lôïi cuoái cuøng, goùp phaàn khoâng nhoû cho thaéng lôïi chung caû nöôùc.
Hieän nay, Baø Ñieåm laø moät xaõ anh huøng, coù 52 lieät só, 16 baø meï Vieät Nam anh huøng 118 thöông binh, 127 gia ñình coù coâng vôùi caùch maïng. Nhaân daân Baø Ñieåm lao ñoäng caàn cuø, hoïc taäp vöôn leân ñeå xaây döïng xaõ hoäi giaøu maïnh.
2. Söï ñoùng goùp cuûa doøng hoï Buøi qua hai cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp vaø Choáng Myõ:
Maëc duø xuaát thaân töø gia ñình quan laïi phong kieán song oâng toå ñôøi hai cuûa hoï Buøi ôû Baø Ñieåm ñaõ haáp thu truyeàn thoáng lao ñoäng caàn cuø, tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa toäc hoï Phan (hoï ngoaïi), ñöôïc giaùo duïc cuûa beân ngoaïi laø gia ñình nho giaùo, coù uy tín taïi ñòa phöông. OÂng toå (oâng Hy) laïi soáng treân maûnh ñaát coù truyeàn thoáng ñaáu tranh choáng aùp böùc, choáng ngoaïi xaâm maïnh meõ, cho neân, duø giaøu coù song oâng khoâng tham gia chính quyeàn phong kieán ñòa phöông ñeå boùc loät, öùc hieáp nhaân daân. Söï hieän dieän cuûa oâng toå ñôøi hai vaø caùc con ôû Baø Ñieåm (töùc laø töø naêm 1850 laø naêm sinh cuûa oâng) laø luùc thöïc daân Phaùp ñaõ ra söùc aùp böùc boùc loät nhaân daân ta. Caùc oâng ñôøi 2, 3, 4 laø nhöõng nhaân chöùng lòch söû cuûa nhöõng cuoäc khôûi nghóa choáng aùp böùc, boùc loät cuûa thöïc daân phaùp vaø tay sai: Khôûi nghóa 18 thoân vöôøn traàu, hoäi kín Nguyeãn An Ninh (1924 – 1929). Vôùi loøng yeâu nöôùc vaø chòu aûnh höôûng nhieàu töø caùc phong traøo choáng giaëc ngoaïi xaâm ñaõ ñöa con chaùu doøng hoï Buøi töø uûng hoä ñeán tham gia ñaùnh thöïc daân Phaùp vaø ñeá quoác Myõ xaâm löôïc.
Töø khi coù Ñaûng, con chaùu hoï Buøi ñôøi 3 vaø 4 ñaõ giaùc ngoä caùch maïng – ñoùng goùp nhieàu cho hai cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp vaø choáng Myõ.
* Thôøi kyø ñaàu môùi thaønh laäp Ñaûng töø tröôùc naêm 1930 – 1945, ñoùng goùp cuûa hoï Buøi raát lôùn.
OÂng Buøi Vaên Thuû vaø Buøi Vaên Ngöõ (ñôøi 4) laø anh em ruoät, ñaõ ñöôïc keát naïp Ñaûng vaøo ñôït ñaàu tieân töø naêm 1930, laø hai xöù uûy vieân cuûa xöù uûy Nam Kyø. Rieâng oâng Buøi Vaên Thuû ñöôïc hoïc boång du hoïc ôû Phaùp ngaønh hoùa chaát, gia nhaäp Ñaûng Coäng saûn Phaùp, ñöôïc Ñaûng Coäng saûn Phaùp ñöa ñi hoïc tröôøng Ñaïi hoïc Coäng saûn ôû Lieân Xoâ. Sau khi toát nghieäp ñöôïc Quoác teá Coäng saûn ñöa veà nöôùc hoaït ñoäng. OÂng vaän ñoäng thieám daâu laø vôï oâng Buøi Vaên Bích boû tieàn laäp nhaø thuoác “Tö Sanh Ñöôøng” laø nôi kinh taøi vaø laø traïm lieân laïc cho Trung öông vaø xöù uûy. OÂng coøn vieát baùo trong thôøi kyø ñaáu tranh coâng khai. OÂng Buøi Vaên Ngöõ ñaõ thoaùt ly ñeå hoaït ñoäng caùch maïng. OÂng cuøng anh laø Buøi Vaên Thuû vaø caùc uûy vieân Trung öông Ñaûng ñaõ tích cöïc söû duïng vaø cuûng coá xöù uûy sau khi bò ñòch khuûng boá ôû cao traøo 1930 – 1931 töôûng chöøng nhö tan raû heát. Töø naêm 1932 ñeán naêm 1935, oâng Ngöõ ñöôïc phaân coâng xaây döïng laïi cô sôû cho Trung öông vaø xöù uûy mieàn Ñoâng Nam Boä. OÂng hoaït ñoäng raát tích cöïc vaø coù hieäu quaû, goùp phaàn laäp ñöôïc Xöù uûy laâm thôøi Nam kyø, ñeán naêm 1938 thì baàu laïi xöù uûy chính thöùc. Caû hai anh em hoï Buøi xaây döïng nôi aên choán ôû cho Trung öông ôû vuøng Baø Ñieåm. Hai oâng bò baét trong khi chuaån bò cho Nam Kyø khôûi nghóa naêm 1940.
OÂng Thuû bò baét naêm 1939 vaø hy sinh ôû nhaø tuø Coân Ñaûo. OÂng Buøi Vaên Ngöõ bò baét naêm 1940. OÂng ñaáu tranh quyeát lieät trong nhaø tuø vaø hy sinh naêm 1941 taïi nhaø tuø Coân Ñaûo.
* Tham gia caùch maïng töø naêm 1945 – 1975:
Con chaùu hoï Buøi laàn löôït thoaùt ly gia ñình, caàm suùng chieán ñaáu giaëc Phaùp vaø ñeá quoác Myõ xaâm löôïc tieâu bieåu coù oâng Buøi Vaên Duøng ñaõ gia nhaäp Veä Quoác ñoaøn chi ñoäi 12, khu 7 veà sau laø trung ñoaøn 312. Töø naêm 1945 – 1954, oâng laø moät chieán só kieân cöôøng trong 9 naêm khaùng chieán ñaùnh Phaùp cho ñeán naêm 1972 thì vöôït Tröôøng Sôn veà Nam ñaùnh Myõ vaø xaây döïng ñaát nöôùc. OÂng laên loän khaép chieán tröôøng, nhieäm vuï naøo cuõng hoaøn thaønh. Cho ñeán naêm 1984 thì yeân nghæ ôû nghóa trang cuûa gia ñình.
* UÛng hoä taøi chính vaø nôi aên ôû:
Con chaùu hoï Buøi caû nam laãn nöõ ñeàu raát tích cöïc uûng hoä taøi chaùnh, nôi aên choán ôû cho caùch maïng.
Baø Buøi Thò Keùt (ñôøi 3) coù choàng veà Ñoâng Thaïnh, coù loø ñöôøng raát lôùn, laø nôi hoäi hoïp cuûa oâng Toâ Kyù, oâng Traàn Vaên Traø vaø baø Hoà Thò Bi. Baø Keùt heát loøng uûng hoä taøi chaùnh cho caùc vò naøy ñeå hoaït ñoäng trong thôøi kyø choáng Phaùp.
Baø Buøi Thò Veït (ñôøi 3) coù choàng veà Tham Löông nhöng khoâng hôïp neân ly dò choàng khi ñaõ mang thai. Baø veà ôû nhaø oâng em uùt laø oâng Buøi Vaên Bích ñeå laøm aên sinh soáng, baø xaây laïi nhaø oâng Bích toái taân sang troïng laøm nôi buoân baùn vaø hoäi hoïp aên ôû cho Trung öông vaø xöù uûy. Cuoäc hoïp cuûa Trung nöông Ñaûng laàn thöù 4 naêm 1937 taïi nhaø naøy.
Baø Buøi Thò Hoa (con gaùi oâng Bích) coù choàng laø oâng Traàn Ngoïc Danh (em ruoät Traàn Phuù) cuøng hoïc vôùi Buøi Vaên Thuû ôû Tröôøng Ñaïi hoïc Coäng saûn Lieân Xoâ.
Baø Hoa cuøng meï vaø anh laø oâng Buøi Vaên Tieâu heát loøng lo taøi chaùnh cho Trung öông vaø xöù uûy, ñaùp öùng moïi yeâu caàu cho caùch maïng. Trong hoài kyù cuûa Baø Nguyeãn Thò Thaäp vôùi töïa ñeà “Töø ñaát Tieàn Giang” (do Ñoaøn Gioûi ghi) ñaõ ñeà caäp ñeán vieäc uûng hoä taøi chaùnh cuûa gia ñình naøy “... toâi phaûi leân nhaø chò Naêm Danh (vôï anh Traàn Ngoïc Danh, em gaùi anh Hai Tieâu) nhaø naøy raát giaøu, nuoâi caùn boä caùch maïng luoân caû maáy naêm, aên uoáng suoát ngaøy naøy qua ngaøy khaùc”(1) vaø khi baø Thaäp ñi döï hoäi nghò ôû Taân Traøo, chuaån bò cho Toång khôûi nghóa caùch maïng thaùng 8 naêm 1945 baø Buøi Thò Hoa hoùa trang cho baø Thaäp qua maét keû thuø ñöôïc baø Thaäp keå nhö sau “... caùc anh chò chuaån bò cho toâi moät vali goàm saùu, baûy boä quaàn aùo, caû aùo daøi, aùo ngaén toaøn loaïi ñaét tieàn, may kieåu Le Mur thích hôïp, thôøi trang nhaát”(2) veà sau baø Veït maát, höôûng gia taøi cuûa meï ruoät oâng khuyeách tröông buoân baùn raát phaùt ñaït, oâng Tieâu cung caáp taøi chaùnh cho moïi yeâu caàu cuûa caùch maïng.
Baø Buøi Thò Ñieäu (chaùu noäi oâng Buøi Vaên Tî), kinh doanh gioûi, raát giaøu coù, baø Ñieäu uûng hoä taøi chaùnh vaø baø laøm kinh taøi cho Trung ñoaøn 312 cuûa oâng Traân Vaên Traø, oâng Toâ Kyù vaø baø Hoà Thò Bi.
Toùm laïi, haàu heát con chaùu hoï Buøi ñeàu tham gia caùch maïng, laøm giao lieân, caát giaáu taøi lieäu, ñi boä ñoäi, laên xaû nôi chieán tröôøng ñoùng goùp heát söùc mình cho caùch maïng qua 2 cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp vaø choáng Myõ. Con chaùu hoï Buøi coù ngöôøi laø lieät só, coù ngöôøi laø thöông binh. Khi hoøa bình laäp laïi con chaùu lo hoïc taäp, lao ñoäng goùp phaàn xaây döïng cuoäc soáng cho gia ñình toát hôn, goùp phaàn xaây döïng queâ höông. Rieâng oâng Buøi Vaên Thuû vaø Buøi Vaên Ngöõ ñöôïc ghi tieåu söû vaøo töï ñieån danh nhaân Vieät Nam. Teân oâng Buøi Vaên Ngöõ ñöôïc ñaët teân ñöôøng vaø teân tröôøng ôû xaõ Baø Ñieåm. Lòch söû ñòa phöông cuõng coù ghi coâng hai oâng.
IV. ÑAËC ÑIEÅM CUÛA DOØNG HOÏ BUØI ÔÛ BAØ ÑIEÅM
Qua gaàn hôn moät theá kyû, keå töø khi baø Toå Phan Thò Duyeân ñem con töø queâ choàng veà queâ mình laø Baø Ñieåm ñeå sinh soáng vaø nuoâi daïy; taïo döïng söï nghieäp cho ñöùa con trai duy nhaát cuûa mình laø oâng Buøi Vaên Hy cho ñeán nay, hoï Buøi ñaõ sinh con chaùu noái nhau ñöôïc 7 ñôøi ñaõ hình thaønh moät hoï toäc lôùn, soáng hôn moät theá kyû nay taïi xaõ Baø Ñieåm, huyeän Hoùc Moân, thaønh phoá Hoà Chí Minh.
Ñöôïc tieáp thu truyeàn thoáng lao ñoäng caàn cuø, tinh thaàn yeâu nöôùc cuûa gia ñình beân ngoaïi laø toäc hoï Phan vaø cuûa queâ höông Baø Ñieåm neân doøng hoï Buøi ñaõ coù ñöôïc nhöõng ñaëc ñieåm nhö sau:
Ñieåm ñaùng quyù cuûa hoï Buøi ñaùng ñöôïc con chaùu hoïc taäp laø loøng yeâu nöôùc vaø tinh thaàn caùch maïng trieät ñeå. Duø oâng toå hoï Buøi thuoäc thaønh phaàn quan laïi phong kieán, coù quyeàn theá, laïi giaøu coù trong xaõ hoäi song con chaùu laïi theo taân hoïc vaø laøm caùch maïng, khoâng tham gia chính quyeàn phong kieán thöïc daân ñeå öùc hieáp nhaân daân. OÂng Buøi Vaên Thuû vaø Buøi Vaên Ngöõ (ñôøi 4) theo taân hoïc vaø hoïc raát gioûi. OÂng Buøi Vaên Thuû ñöôïc hoïc boång ñi du hoïc ôû Phaùp, ñoã kyû sö hoùa hoïc. Chính treân con ñöôøng du hoïc, oâng Thuû ñaõ sôùm tieáp thu chuû nghóa Maùc-Leânin, giaùc ngoä caùch maïng, trôû veà nöôùc chaáp nhaän gian khoå, hy sinh, maát maùt, coáng hieán heát ñôøi mình cho caùch maïng. OÂng vaän ñoäng doøng hoï, baïn beø cuøng hoïc ôû tröôøng Ñaïi hoïc Coäng saûn Lieân Xoâ ñeå xaây döïng cô sôû cho Trung öông vaø xöù uûy trong buoåi ñaàu môùi thaønh laäp vaø ñöa Ñaûng ta vaø xöù uûy vöôït qua nhöõng chaën ñöôøng khoù khaên sau thôøi kyø 1930 – 1931; ñoùng goùp cho phong traøo 1936 – 1939, chuaån bò cho Nam kyø khôûi nghóa.
Haàu heát con chaùu hoï Buøi ñeàu tham gia caùch maïng vôùi nhieàu hình thöùc khaùc nhau: uûng hoä taøi chaùnh, caát giaáu vuû khí, nuoâi giaáu caùn boä, laên xaõ nôi chieán tröôøng qua 2 cuoäc khaùng chieán. Ñi boä ñoäi thì con chaùu hoï Buøi giöõ gìn ñaïo ñöùc caùch maïng, laø Ñaûng vieân thì giöõ khí tieát cuûa ngöôøi coäng saûn, duø bò tuø ñaày, tra taán vaãn baûo veä cô sôû ñeán cuøng.
Taát caû nhöõng truyeàn thoáng toát ñeïp naày ñaùng ñöôïc con chaùu töï haøo vaø noi göông.
Ñieåm ñaùng quyù nöõa laø loøng thöông ngöôøi cuûa hoï Buøi. OÂng Buøi Vaên Nhöôïng (ñôøi 3) cha cuûa oâng Buøi vaên Thuû vaø Buøi Vaên Ngöõ, maëc duø giaøu coù nhöng oâng soáng coù ñaïo ñöùc, ñöôïc moïi ngöôøi xung quanh quyù meán. Baø Buøi Thò Keùt (con gaùi thöù baûy cuûa oâng Nhöôïng), nhaø giaøu coù, song baø hay giuùp ngöôøi ngheøo vaø uûng hoä caùch maïng. Coù laàn anh boä ñoäi bò thöông treân ñaàu, ôû nhaø baø, baø töï tay moå laáy ñaïn ra vaø chaêm soùc veát thöông cho ñeán khi laønh. OÂng Buøi Vaên Taân (con trai oâng Buøi Vaên Nhöôïng (ñôøi 4) chöûa traëc chaân raát gioûi nhöng khoâng laáy tieàn ai. OÂng Buøi Vaên Tî (ñôøi 3) laø thaày thuoác Nam gioûi nhöng chæ laøm töø thieän. Baø Buøi Thò Ñieäu (chaùu noäi oâng Tî) thöôøng xuyeân giuùp ñôõ gaïo, tieàn, ñieän, nöôùc cho nhieàu gia ñình ngheøo, khoù khaên, trong thôøi gian daøi nhieàu naêm. Ña soá con chaùu hoï Buøi ñeàu soáng coù tình, coù nghóa vôùi xoùm laøng.
Taát caû nhöõng truyeàn thoáng toát ñeïp naøy ñaùng ñöôïc con chaùu töï haøo vaø noi göông. Töø khi hoøa bình laäp laïi, con chaùu hoï Buøi ôû Baø Ñieåm coù ñieàu kieän hoïc taäp, lao ñoäng toát hôn, luoân höôùng veà toå tieân, muoán bieát coäi nguoàn doøng hoï mình nay thöïc hieän ñöôïc vieäc laäp gia phaû cho doøng hoï. Xin coi gia phaû naày laø cô sôû cuûa trung taâm ñoaøn keát cuûa doøng hoï, giuùp nhau trong hoïc taäp, trong cuoäc soáng vaø phaùt huy truyeàn thoáùng toát ñeïp cuûa toå tieân ñeå xaây döïng gia ñình, doøng hoï, ñaát nöôùc ngaøy caøng phoàn vinh.
(1) vaø (2) Trang 269 - Töø ñaát Tieàn Giang” – Ñoaøn Gioûi, xuaát baûn naêm 1958
A - 100 TRANG ĐẦU GIA PHẢ HỌ BÙI Ở HỐC MÔN
BÀ ĐIỂM TP HỒ CHÍ MINH “xin nhấn chuột vô chữ”
B - 104 TRANG TIẾP THEO ĐẾN HẾT GIA PHẢ HỌ BÙI Ở HỐC MÔN BÀ ĐIỂM TP HỒ CHÍ MINH
“xin nhấn chuột vô chữ” đang xử lý
NHỮNG TIÊU ĐỀ KHÁC CỦA : khoahoctheky21
- ▼ 2015 (159)
- ▼ tháng mười một(9)
- VIỆN LỊCH SỬ DÒNG HỌ +TRUNG TÂM NGHIÊN CỨU V...
- GIA PHẢ HỌ ĐỖ QUẬN 12 TPHCM **
- VIỆN LỊCH SỬ DONG HỌ.THĂM VÀ BÁO CÁO THỦ T...
- Viện Lịch Sử Dòng HọTPHCM vui mừng hoan nghê...
- VIỆN LỊCH SỬ DONG HỌ HỘI NGHI CÁC DÒNG HỌ ...
- HỘI ĐỒNG DÒNG HỌ VŨ-VÕ PHƯƠNG NAM-TPHCM DỰ KỈ NIỆM...
- · LỄ TRAO 81 BỘ GIA PHẢ ĐIỆN TỬ Trung Tâm Ngh...
- KHU PHỐ 4 PHƯỜNG 13 QUẬN TÂN BÌNH 14/11/2015 L...
- GIA PHẢ HỌ NGUYỄN Ở DĨ AN BÌNH DƯƠNG *-* LỜI...
- ► tháng mười (11)
- ► tháng chín (17)
- ▼ tháng mười một(9)
TÁC GIẢ THIẾT KẾVÀ BIÊN TẬP
- THỜI TRANG VÀ KHOA HOC
- TPHCM, TB, Vietnam
- THỜI TRANG KHOA HỌC QUẢNG CÁO
